آیه 45 سوره سبأ

وَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ ما بَلَغُوا مِعْشارَ ما آتَيْناهُمْ فَكَذَّبُوا رُسُلِي فَكَيْفَ كانَ نَكِيرِ (45)

جلد 10 - صفحه 546

بعد از آن تهديد ايشان فرمايد:

وَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ‌: و تكذيب كردند انبياء را آنانكه پيش از ايشان بودند چنانچه اينها تكذيب مى‌كنند تو را، وَ ما بَلَغُوا: و نرسيدند اهل مكه كه قومند، مِعْشارَ ما آتَيْناهُمْ‌: ده يك آنچه داده‌ايم ايشان را از فرط قوت و طول عمر و كثرت مال. يا نداده‌ايم پيشينيان را عشر آنچه اهل اين زمان را داده‌ايم از حجج و دلالات و براهين و اسباب هدايات، فَكَذَّبُوا رُسُلِي‌: پس تكذيب كردند پيشينيان پيغمبر خود را، فَكَيْفَ كانَ نَكِيرِ: پس چگونه بود انكار من بر ايشان، يعنى ناپسنديدن من ايشان را و عذاب كردن من آنها را به سبب آن، پس بايد قوم تو بترسند از مثل اين حالات.

وَ إِذا تُتْلى‌ عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ قالُوا ما هذا إِلاَّ رَجُلٌ يُرِيدُ أَنْ يَصُدَّكُمْ عَمَّا كانَ يَعْبُدُ آباؤُكُمْ وَ قالُوا ما هذا إِلاَّ إِفْكٌ مُفْتَرىً وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ إِنْ هذا إِلاَّ سِحْرٌ مُبِينٌ (43) وَ ما آتَيْناهُمْ مِنْ كُتُبٍ يَدْرُسُونَها وَ ما أَرْسَلْنا إِلَيْهِمْ قَبْلَكَ مِنْ نَذِيرٍ (44) وَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ ما بَلَغُوا مِعْشارَ ما آتَيْناهُمْ فَكَذَّبُوا رُسُلِي فَكَيْفَ كانَ نَكِيرِ (45)

ترجمه‌

و چون خوانده شود بر آنها آيتهاى ما گويند نيست اين مگر مردى كه ميخواهد بازدارد شما را از آنچه كه ميپرستيدند پدرانتان و گويند نيست اين مگر دروغى نسبت داده شده و گويند آنها كه كافر شدند مر حقّ را هنگاميكه آمد

جلد 4 صفحه 369

آنها را نيست اين مگر جادوئى آشكار

و نداديم بآنها كتابهائى كه بدرس خوانند آنها را و نفرستاديم بسوى آنها پيش از تو بيم‌دهنده‌اى‌

و تكذيب كردند آنها كه بودند پيش از اينها و نرسيدند بده يك آنچه داديم بآنها پس تكذيب كردند فرستادگان مرا پس چگونه بود ناپسنديدن من.

تفسير

خداوند متعال متعرّض شمّه‌اى از اخلاق ناپسنديده مشركين مكّه شده ميفرمايد كه چون آيات قرآنيّه كه واضح است بودن آنها از جانب ما براى آنان تلاوت شود بدون تأمل و تفكّر از روى تعصّب و عناد ميگويند اين پيغمبر نيست مردى است كه ميخواهد شما را از طريقه آباء و اجدادتان بازدارد و تابع خود كند و اين قرآنيكه آورده نيست جز آنكه دروغى بخدا بسته و آنها بضميمه ساير كفّار و معاندين از اهل ادب كه احساس مينمودند فوق العاده بودن قرآن را ميگفتند پر واضح است كه اين سحر است در صورتى كه قبلا ما نه كتابى براى آنها فرستاده بوديم كه بخوانند آنرا و در آن دستورى باشد بر جواز عبادت بت و نه پيغمبرى كه بترساند آنها را از مخالفت طريقه آباء و اجدادشان و يكى از اين دو امر موجب شبهه آنها شده باشد بلكه پيغمبرانى براى پيشينيان آنها فرستاده شده بود كه همه دعوت بتوحيد و منع از ستايش و پرستش بت مينمودند و آنها انبياء ما را تكذيب كردند و بكيفر آن در دنيا رسيدند و ما باينها ده يك آنها قوّه و توانائى نداده‌ايم يا براى آنها ده يك موجبات هدايتى كه براى اينها فراهم نموده‌ايم فراهم ننموديم و در هر حال كفر و طغيان از اينها نارواتر است پس چگونه خواهد بود حال اينها با ناپسند بودن اخلاق و اعمالشان نزد من و مبتلا شدن بعقوبت آن با آنكه قوّه و توانائيشان از آنها كمتر يا موجبات هدايت برايشان فراهمتر است و احتمال اوّل از ابن عبّاس نقل شده و مؤيّد احتمال دوم روايت قمّى ره است كه فرموده پيشينيان آنها انبياء خودشان را تكذيب نمودند و خداوند بانبياء آنها ده يك محمّد و آل محمّد فضيلت و موجبات هدايت عطا نفرموده بود و معلوم است كه فضيلت و هدايت آنذوات مقدسه موجبات هدايت اين امّت است و هيچ عذرى براى آنها در تخلّف از دستوراتشان نبوده و نخواهد بود.

جلد 4 صفحه 370

وَ كَذَّب‌َ الَّذِين‌َ مِن‌ قَبلِهِم‌ وَ ما بَلَغُوا مِعشارَ ما آتَيناهُم‌ فَكَذَّبُوا رُسُلِي‌ فَكَيف‌َ كان‌َ نَكِيرِ (45)

و تكذيب‌ كردند كساني‌ ‌که‌ قبل‌ ‌از‌ مشركين‌ و كفار زمان‌ ‌شما‌ بودند و حال‌ ‌اينکه‌ ‌که‌ ‌اينکه‌ مشركين‌ معشار ‌آنها‌ نيستند ‌در‌ مال‌ و جاه‌ ‌آن‌ چه‌ ‌را‌ ‌که‌ ‌ما ‌به‌ ‌آنها‌ داده‌ بوديم‌ ‌پس‌ تكذيب‌ كردند رسولان‌ مرا ‌پس‌ چگونه‌ بوده‌ عقوبت‌ و تغيير حال‌ ‌آنها‌.

وَ كَذَّب‌َ الَّذِين‌َ مِن‌ قَبلِهِم‌ مثل‌ قوم‌ نوح‌ و هود و صالح‌ و ابراهيم‌ و موسي‌ ‌که‌ نمروديان‌ و عاد و ثمود و قوم‌ لوط و فرعونيان‌ باشند.

وَ ما بَلَغُوا مِعشارَ ما آتَيناهُم‌ گفتند معشار هزار يك‌ ‌است‌ عشر العشر العشر عشره‌ ده‌ يك‌ عشر العشر ده‌ يك‌ ده‌ يك‌ ‌که‌ صد يك‌ ‌باشد‌ عشر العشر العشر ده‌ يك‌ ده‌ يك‌ ده‌ يك‌ ‌که‌ هزار يك‌ ‌يعني‌ قوت‌ و قدرت‌ و طول‌ عمر و جاه‌ و سلطنت‌ و عده‌ ‌اينکه‌ مشركين‌ زمان‌ ‌شما‌ هزار يك‌ ‌آنها‌ نمي‌شود.

فَكَذَّبُوا رُسُلِي‌ تكذيب‌ نوح‌ و هود و صالح‌ و ابراهيم‌ و لوط و شعيب‌ و موسي‌ و عيسي‌ كردند.

فَكَذَّبُوا رُسُلِي‌ تكذيب‌ نوح‌ و هود و صالح‌ و ابراهيم‌ و لوط و شعيب‌ و موسي‌ و عيسي‌ كردند.

فَكَيف‌َ كان‌َ نَكِيرِ چه‌ گونه‌ ‌به‌ عذاب‌ و عقوبت‌ گرفتار شدند ‌به‌ غرق‌ و باد و صيحه‌ و صاعقه‌ و امطار حجاره‌ و خسف‌ و ساير بليات‌ بترسند ‌اينکه‌ مشركين‌ ‌که‌ مثل‌ ‌آنها‌ گرفتار شوند.

(آیه 45)- در این آیه این گروه سرکش را با بیانی مؤثر و گویا مورد تهدید قرار داده، چنین می‌گوید: «کسانی که قبل از اینها بودند نیز آیات الهی را تکذیب کردند» (وَ کَذَّبَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ).

«در حالی که اینها (از نظر قوت و قدرت حتی) به یک دهم آنچه به اقوام پیشین دادیم نمی‌رسند» (وَ ما بَلَغُوا مِعْشارَ ما آتَیْناهُمْ).

اما ببینید سرنوشت آنها به کجا رسید؟ آری «آنها رسولان مرا تکذیب کردند،

ج4، ص50

پس بنگرید مجازات من نسبت به آنها چگونه بود»؟! (فَکَذَّبُوا رُسُلِی فَکَیْفَ کانَ نَکِیرِ).

شهرهای ویران شده آنها در زیر ضربات کوبنده مجازات الهی در نزدیکی شما و در مسیرتان به سوی شام قرار دارد، آنها را آیینه عبرت بگیرید، که نه سنّت الهی تغییر پذیر است و نه شما از آنها برترید!